AutoCAD Ortamında Kanal Tasarım Özellikleri..

Merhaba,

Mekanik tesisat işlerinde konfora yönelik uygulamalar üzerine yazdığım yazılarımda sıra AutoCAD ortamında kanal tasarım usullerine geldi. Bundan önceki yazılarımızda daha ağırlıklı olarak mühendislik bilgisi size aktarırken bu yazımdan itibaren herkesin merakla beklediği AutoCAD üzerinde çizim usullerine değineceğiz.

Kanal parçası özellikleri

Kanal tasarımında ana esas dağıtıcı/toplayıcı kanal disiplinlerinin mahal özellikleri de göz önüne alınarak menfezlerden cihazlara kadar dizayn edilmesidir. Bu aşamada kanal imalatı için en kolay, basınç kaybı ve sürtünme dirençlerini en aza indiren, homojen bir hava dağıtımı/toplaması sağlayan, ses ve gürültü problemlerinin en aza indiren bir toplama şekli benimsenebilir. Yukarıda saydığımız maddelerin teorilerini ve ugulama özellikleri detaylarına ilerdeki yazılarımızda değineceğiz.

Kanal tasarımında en önemli bileşenler özel parçalar olarak görülür. Kullanılan kanal kesit tipine (dairesel, kare, dikdörtgen, düz oval) göre sınıflandırılabilen özel parçaları genel başlıklar altına almak gerekirse, Daralma/Genişleme parçaları, Ayrılma/Birleşme parçaları, Menfez/Anemostatlar, tasarıdan kaynaklanan özel parçalar (Dirsek, S, Çıkış ve giriş parçaları, vb.) olarak sayabiliriz.

Daralma/Genişleme parçalarına örnek

Ayrılma/Birlşeme parçalarına örnek

Menfez/Anemostat parçalarına örnek

Tasarıdan kaynaklanan özel parçalara örnek :

Kanal Tasarımında kullanılan bağlantı çeşitleri :

Hava kanalı sistemi, her mahalde bulunan dağıtıcı/toplayıcı menfezler, bu menfezleri bir araya getiren kanal parçaları ve bu kanal parçalarının oluşturduğu kanal hatları olarak tariflenebilir. Hava kanalı hesap ve tasarımında genellikle kanal parçaları belli notasyonlar ile isimlendirilirler, bu isimlendirmede harf, sayı veya özel isimler kullanılabilir. Örnek olarak 1 nolu kanal parçası, 1.1 nolu kanal parçası, a kanal parçası veya ab kanal parçası gibi isimlendirmelere günümüz projelerinde rastlanmaktadır.

Kanal parçalarının birleşerek bir kanal hattından söz edilebilmesi için bu kanal parçalarının ilgili özrl parçalar kullanılarak birbirlerine bağlanması gereklidir. Özellikle ayrılma ve Birleşeme kanal parçaları için standart bir kaç bağlantı şekli vardır, Bu özel parçaları T saplama Y pantalon parçası ve W birleşme parçası olarak tanımlayabiliriz. Ayrılma ve birleşeme özel parçalarındaki dikkat edilmesi gereken asıl husus, özel parça basınç kayıpları hesaplanırken Ayrılma ve Birleşme parçaları dışındaki tüm özel parçaların üzerlerine seçildikleri kanal parçasına özel direnç kaybı yaratmalarıdır. Dolayısı ile hiç bir bağlantısı olmayan düz bir hattan bahsedecek olursak bu hat üzerindeki kanal parçaları için hesaplanan basınç kaybı ve bu kanal parçaları üzerine seçilen tüm özel parçaların basınç kayıpları bu kanal hattının fan dışı basınç kaybını oluşturacaktır. Ancak bu çok az rastlanan bir kanal hattı çeşididir. Genellikle kanal hatları bir çok ayrı branşmana dallanan detaylı bir sistemdir. Bu durumda Ayrılma ve Birleşme parçalarındaki Transit geçiş kısmı ve Branşmana ayrılan kısımdaki özel parçalar üzerlerine seçildikleri kanal parçasına değil bağlandıkları kanal parçasına özel direnç kaybı oluştururlar.

Kanal hatları tasarımında çıkan ebatların üst veya alt ebatlara yuvarlanması gerekebilir. Örneğin 30 cm lik bir asma tavan içerisinde hareket edecek bir hava kanalının max. 25 cm. Yüksekliğini geçmemesi istenebilir. Bu gibi durumlarda kanal imalatını kolaylaştırıcı ebatlara yuvarlama yapılması gerekebilir. Türkiyede çok tercih edilen sistem olan +10 mm ara ile ebatlandırma yapılabilir. Bu durumda kanal ebatları küsüratsız olacak şekilde 110-120-130-vb. şekilde verilebilir. ASHRAE nin tavsiyesi doğrultusunda kanal ebatlandırması yapmak istersek + 50 mm ara ile ebatlandırma yapılabilir. Fabrikasyon imalatlar için daha uygun bir ebatlandırma seçeneği budur. Bir çok kanal parçasından oluşan kanal hatlarında yine imalatı kolaylaştırmak açısından sık ebat değişimi yapılmaz, bunun yerine bir kaç debi değişiminde bir, kanalın A veya B ebadı yenilenebilir. Kanal tasarımında bu esneklikleri göz önüne alarak ebat değişimi (çap da olabilir) yanal eksen veya eksenel bir kanal düzergahı boyunca sabit tutulabilir (asma tavan içerisine sığma gibi)

Sevgili arkadaşlar, bu yazımda kanal tasarımı için AutoCAD uygulamalarına bir başlangıç yaptık, buradaki temel bilgilerimizi kullanarak ilerdeki yazılarımda örnek planlar üzerinde kanal tasarımına geçeceğiz. Hoşçakalın.

Mimari Plan üzerinde Yangın Tesisatı..

Arkadaşlar, Mühendislikte yangınla mücadele konusunda geçen yazılarımda sizleri bilgilendirmiştim, bu yazımda gerçek mimari planlar üzerinde yangınla mücadele usullerine bakacağız. Mekanik Tesisat projelerinde yangınla mücadele projeleri genellikle sıhhi tesisat paftaları ile entegre olarak tasarlanır, sonuçta yangınla mücadele kullandığımız en büyük silahımız su da sıhhi tesisat pastalarına işleniyor ve yangın hidrofor daireleri de yapının ana su ihtiyacını karşılayan su depoları ve sıhhi tesisat kullanma suyu hidroforları ile entegre çalışıyor.

Mimari planlar üzerinde yangınla mücadelede kullanacağımız sprinkler ve yangın dolapları sistemi ile saha paftalarında hidrant sistemini tasarlarken dikkat etmemiz gereken en büyük husus sprink ve diğer aparatların ihtiyacını karşılayacak debiyi sağlamak üzere seçeceğimiz boru çaplarıdır. Yangın dolapları dizaynı 2” boru çapından başlamaktadır başka bir değişle hattın en ucundaki yangın dolabını besleyecek boru çapı 2” den küçük olmamalıdır. Genellikle 4-5 yangın dolabından sonra çapı bir üst çapa taşımakta fayda var. Sprinklerde ise en küçük boru çapımız 1” dir. Sprinkler tesisatı biraz daha fazla eleman barındırdığından bir boru çapı tablosuna ihtiyacımız olacak.

 

Sprink Sayısı	Boru çapı
1-2	1”
3	1 ¼”
4-5	1 ½”
6-10	2”
11-20	2 ½”
21-40	3”
41-100	4”
101-160	5”
160 ve üzeri	6”

Yukarıdaki tabloyu kullanarak planlar üzerinde sprinklerimizi çaplandırıyoruz. Örnek projemizde ifade edicek olursak

Görüldüğü üzere her sprinkden sonra ilgili adedi besleyecek boru çapını tablomuz yardımı ile plan üzerine işliyoruz. Yeşil ile çizilen sprink merkezli daireler sprink etki alanını ifade ediyor. Yangın paftalarında gözterilmesi gerekmemekle beraber, plan üzerinde sprinklerin müdahale edemeyeceği yerleri ortaya çıkardığı için çizilmesinde fayda var. Yeni bir kural olmalakla beraber ana branşmanların sonlandığı yerlerde projeyi okuyanlara kolaylık sağlaması için beslenen sprink adedini de çapı ile beraber projeye işliyoruz. Bu örnek planda 8 Ad. Lik bir sprink hattını planlamış olduk. Tüm bu hatlar proje üerinde en uygun tesisat şaftını kullanarak hidrofor dairesine indirilir.

Tesis ve yapının yangın risk sınıfına göre sprnikler sisteminin herhangi bir besleme koluna bağlanan sprinklerin koruduğu birim kat için en büyük büyük koruma alanı, düşük ve orta tehlike sınıfı için en fazla 4,800 m2 ve yüksek tehlike sınıfı için en fazla 2,300 m2 olmalıdır.

Yine her sprink ana hattı tesisat şaftlarına bağlanmadan önce bir test ve drenaj vana sistemi ile techiz edilmelidir. Ana sprinkler hattı bir superwizor swichli vana ve flow swich ile sprinkler branşmanına bağlandıktan sonra test ve drenaj vana gurubu ile by-pass edilmelidir. Bu by-pass hattının bir ucu en yakındaki pissu giderine bağlanmalıdır.

Bir dahaki yazımda yangınla müdalece için nasıl bir hidrofor dairesi tasarlanması gerekir bu konuyu işleyeceğiz. Hoşçakalın.

Ücretsiz Yangın Tesisatı P&I Şeması..

Merhaba arkadaşlar;

Bugünkü yazımda sizlerle Yangın Tesisatına ile bir P&I şeması (eski tabirle Kolon şeması) paylaşmak istedim. Yangın Tesisatı konusunda ülkemizdeki genel geçer standartlar ve uygulamalara göre dizayn edilen bu yangın kolon şemasının, çalışmalarınız için bir örnek teşkil etmesini temenni ederim.

Birdahaki yazıda buluşmak üzere, Hoşcakalın..

► Dosyayı Buradan İndirebilirsiniz:

[tesisatguncesi-tesisat_yangin_kolon.rar] 136KByte AutoCAD Çizim Dosyası

AutoCad’de İzometrik Mekanik Tesisat Tasarımları III…

 

Merhaba arkadaşlar, izometrik tasarımlar husundaki makalelerimde bu yazımı, kolon şemaları ve basınçlı kaplar konusuna ayırdım. Bildiğiniz üzere ısıtma klima soğutma projelerinde özellikle hava kanalı projelerine ait kolon şemaları izometrik olarak tasarlanıyor. Bu yazımda tasarımlarda dikkat etmemiz gereken bazı çizim ve notasyon gösterim kaidelerine pratik bir bakış yapacağız ve ardından basınçlı kaplar ile ilgili izometrik çizim kaidelerine giriş yapacağız.

İzometrik hava kanalı şeması çizimlerinde genellikle iki temel renk üzerinden hatlarımızı tasarlıyoruz. Sıcak renkler kalın kalemleri tarif edecek şekilde genellikle kırmızı 0.50 mm kalem kalınlığı ile dağıtıcı kanal hatları için, genellikle sarı renk 0,30 – 0.35 mm kalem kalınlığı ise toplayıcı / egzost kanal hatları için tercih ediliyor.

İzometrik şemalarda hatların kendini göstermesi için daha kalın kalem kalınlıklarıda seçilebilir. Bu durumda 0.50 mm ve 0.35 mm arasındaki kalem kalınlıüğı oranları gözetilerek daha büyük kalem kalınlıkları tercih edilebilir.

Özellikle izometrik kanal şemalarında projecinin tasarımına ve hesap yöntemlerine baz alınan hat değerleri detaylı olarak işlenmelidir. Kanal parçası isimleri, kanal parçası debisi (m3/h), kana parçası içindeki hava hızı (m/sn), kanal ebadı (mm, cm), vb. Bilgiler detaylı olarak izometrik şemalarda gösterilmelidir.

İzometrik şemalarda kanal kalınlıkları ihmal edilse bile, kullanılan malzemelerden dolayı oluşacak çizim değişiklikleri ihmal edilmemelidir, mesela galvaniz çelik saç ile, flexible galvaniz saç arasındaki çizim farkı mutlaka belirtilmelidir.

Yine aynı şekilde izometrik şemalar üzerindeki cihaz özellikleri ve cihazların izometrik kaideler gözetilerek çizilmiş halleride izometrik şemalarda yer alması gerekir. İzometrik şemalarda dikkate alınması gereken başka bir hususda cihaz özellikleri ve kanal parçaları listelerinin hesaplardaki formatına uygun olacak şekilde çizime yerleştirilmesidir.

Özellikle cihaz karakteristiklerini belirleyen, AHU ve Egzost fanları ile ilgili tüm hesap doneleri ve seçim bilgileri izometrik şemalarda yer almalıdır. Cihazların nominal kapasiteleri; hava debileri (m3/h), fan dışı basınç kayıpları (pa), varsa ısıtıcı/soğutucu batarya kapasiteleri (w, kcal/h), kullanılan filtre tipleri (Ulpa, hepa, torba, vs.), elektriksel güçleri (kw) çizim özerinde detaylı olarak belirtilmelidir.

Kanal parçaları listelerinde ise, kanal bölümleri isimnleri, bağlantıları, kanal parçası debisi (m3/h), kanal parçası uzunluğu (m), kanal parçası içindeki hava hızı (m/sn), kanal ebatları (mm, cm), kanal parçası malzemesi (galvaniz, flex, vb.) bilgileri yer almalıdır.

Arkadaşlar, autocad’da izometrik mekanik tesisat tasarımları konusunda hava kanalı tesisatları ile ilgili söyliyebileceğimiz ilk bilgilerimiz bunlar, bu aşamadan sonra mekanik tesisatın aslında bütün yükünü omuzlarında taşıyan basınçlı kapların tasarlanması ile ilgili bir giriş yapalım.

Bilgiğiniz gibi basınçlı kaplar, ortam basıncından farklı olmak üzere negatif veya pozitif basınçlarda çalışan ve ilgili basınç sınıfları gözetilerek imalat ve dizayn şartları oluşturulan, kazanlar, tanklar, silolar, vb cihazlardır. Bu cihazlarla ilgili ilk bilmemiz gereken doneler dizayn şartları dediğimiz kriterlerdir. Bu kriterler tankın imalat ve çalışma şartlarını belirlemede kullanılır.

Örnek olarak bir lpg tankı veya bir kızgın yağ kazanı tasarlanırken dikkate alınması gereken dizayn şartları şunlar olabilir. Tip, bombe tipi, hacim, çap, dizayn kodu, işletme basıncı, test basıncı, işletme sıcaklığı, gövde malzemesi, bombe malzemesi, depolana ürün, korozyon payı, ısıl işlem, radyografik kontrol.

Birdahaki yazımda basınçlı kaplar tasarımını açmaya çalışacağım. hoşçakalın

Psikrometride Tekrar Isıtma / Re-Heat II

Merhaba arkadaşlar;

Serinin son yazısında tekrar ısıtma / re-heat üzerine bilgiler vermiş ve konuyu bir örnek ile detaylandıracağımızı belirtmiştik. Yazının devamında örneği dikkatinize sunuyoruz.
İç hava sıcaklığı (trm) : 27 ‘C KT, %50 RH
Oda duyulur ısısı (ODI) : 84,000 kJ/h
Oda Toplam ısısı (OTI) : 159,000 kJ/h
Oda gizli ısısı (OGI) : 75,000 kJ/h
Oda duyulur ısı oranı;
ODIO = 84,000 / 159,000
ODIO = 0.53
İstenilen şartlara göre, psikrometrik diagram üzerinde çizilen oda duyulur ısı oranı doğrusu (ODIO), doyma eğrisini kesmez. trm iç şartları belirtilen konum noktasından itibaren ODIO doğrusunu saat yönünde döndürerek uygun bir kesme noktası seçilir. Bu nokta cihaz çip noktası (tadp) değildir, fakat yakın bir noktadır. Eğriye teğet yada çok düşük sıcaklıklar, donma tehlikesi olduğundan tercih edilmemelidir.
Yeni ODIO değerimizi seçtiğimiz yeni nokta ve eğim ile 0.63 olarak belirliyelim. Y_ODIO = 0.63
Y_ODIO = ODI’ / (ODI’ + OGI)
ODI’ = (Y_ODIO / 1-Y_ODIO) x OGI
ODO’ = 128,000 kJ/h
Tekrar ısıtma miktarı : ODI’ – ODI = 128,000 – 84,000 = 44,000 kj/h bulunur.
Ön ısıtıcı batarya kapasitesini bu yöntem ile bulmuş ve klima cihazımızı şekillendirme konusunda bir adım daha atmış oldu. Bir dahaki yazıda buluşmak üzere, Hoşcakalın..