Basınçlı Hava Tesisatları..

 

Merhaba arkadaşlar;

Özellikle endüstriyel imalathaneler, hastaneler, proses işlemleri gibi yerlerde büyük ihtiyaç duyduğumuz basınçlı hava tesisatlarına bugün bir bakış yapacağız, bugünkü yazmızın arkasından bu tesisatlarda dikkat edilmesi gereken tasarım yöntemleri ve örnek bir hesapla bilgi denizinde dolaşmaya devam edeceğiz.

Her basınçlı kap işinde olduğu gibi basınçlı hava tesisatlarıda sahip oldukları ortam basıncından yüksek değerler yüzünden potansiyel tehlike taşımaktadır, kullanımı kadar dizaynıda bir o kadar işinin ehli kişiler tarafından yapılmalıdır. Basınçla çalışan cihazların belli bir hava debisi ve çalışma basıncına ihtiyaçları vardır. Genellikle bu değerler kullanılacak cihazın rozetinde belli bir standart içerisinde bulunur.

Örnek vermek gerekirse bazı endüstriyel cihazların hava debisi ve çalışma basıncı değerleri aşağıdaki tabloda listelenmiştir.

Cihaz Adı	Hava debisi (lt/sn)	Basınç (Atü)
Boya Tabancası	4	5-7
Araba yıkayıcı	4	5-7
3/8” somun sıkıcı	2-10	5-7
Panel kesici	6	5-7
Matkap küçük	6	5-7
Matkap büyük	15	8-10

Basınçlı hava tesisatları tasarlanırken, öncelikle kullanmak maksadına dönük olarak cihazların ihtiyaçları belirlenir, kullanım yerine bağlı olarak bir eşzaman faktörü ile toplam ihtiyaç tespit edilir, hastane veya servis istasyonlarında bu oran %80-90 olabileceği gibi küçük işletmelerde %25-30 lar mertebesinde olabilir.

Basınç kaynağı olan kompresörde ısıya dönüşen enerjinin ne şekilde değerlendirileceği tespit edilmelidir, bazı işletmelerde oluşan atık ısının bir ekonomizör vasıtası ile sisteme geri kazandırılması, domestik veya proses ısıtmasında kullanılması sağlanabilir.

Yine basınçlı hava tesisatının majör elemanlarından olan kompresör kadar önemli diğer eleman hava tankıdır, sistemde bir hava tankı bulunması her zaman için faydalıdır, bu sayedekompresörün devreye girip çıkmasından dolayı oluşacak basınç salınımları en aza indirilir, basınçlı hava içerisindeki kirleticilerin filtrelenmesi sağlanır.

Yaygın ve büyük sistemlerde merkezi bir basınçlı hava tankı dizayn edilse bile, tüketici cihazlara yakın ve sadece o cihazın kapasitesine göre seçilen tali hava tüpleride sistemin düzgün çalışmasını sağlayacaktır.

Kompresör debisine bağlı olarak bir tank hacmi seçmek gerekirse aşağıdaki tablo size yardımcı olacaktır.

Kompresör debisi (Lt/sn)	Tank Hacmi (L)
50	700
100	1600
200	3000

Kompresör dairesinde çalışma rejiminden kaynaklanan ve bertaraf edilmesi gereken ısı meydana gelebilir, Çalışma verimini düşüren bu ısının uzaklaştırılması ve taze havanın kompresör odasına ulaştırılması için gerekirse bir fan ve kanal sistemi dizayn edilmelidir. Sistem tarafından oluşacak ısının uzaklaştırılması için aşağıdaki formülü kullanabilirsiniz.

Q = 0.92 N / dT

Bu formülde;

Q : Hava debisi (m3/h)

N : Motor gücü (kW)

dT : izin verilen sıcaklık farkı (‘C)

Emiş kanalındaki toplam basınç kaybının 30 Pa aşmaması ve gerekiyorsa sisteme bir fan eklenmesi yine tasarımımızı başarıya taşıyan etmenlerden olacaktır.

Bir dahaki yazıda görüşmek üzere, hoşçakalın..